Twoje zdrowie jamy ustnej i zębów Objawy i choroby Rak jamy ustnej Na czym polega rak jamy ustnej? Większość ludzi slyszała o raku dotykającym takie części ciała jak płuca lub piersi. Ale rak występuje też w jamie ustnej, gdzie może zaatakować wargi, język, policzki i gardło. Kto może być dotknięty rakiem jamy ustnej? U każdego w jamie ustnej może pojawić się rak, niezależnie od tego, czy dana osoba ma własne zęby, czy nie. Rak jamy ustnej pojawia się częściej u osób po 40 roku życia, zwłaszcza u mężczyzn. Ale ostatnie badania wykazują, że liczba przypadków u osób młodszych i kobiet wzrasta. Każdego roku na całym świecie rejestruje się ponad 640 000 nowych przypadków raka jamy ustnej i jest to w kolejności jedenasty najczęściej spotykany rak. W Stanach Zjednocznych rejestruje się około 43 000 nowych przypadków każdego roku. W niektórych krajach istnieje zwiększone ryzyko z powodu takich problemów jak żucie tytoniu, dlatego np. stopień ryzyka jest większy w Indii. W UK diagnozuje się co roku średnio prawie 7 000 nowych przypadków raka jamy ustnej. Liczba nowych przypadków stale wzrasta i w UK zanotowano wzrost o ponad połowę tylko w ostatniej dekadzie. Czy ludzie umierają na raka jamy ustnej? Tak. W UK prawie 2 000 ludzi rocznie umiera z powodu raka jamy ustnej. Wielu z tych śmierci można było uniknąć, gdyby rak był zdiagnozowany wystarczająco wcześnie. Sytuacja teraz jest taka, że zagrożenie smiercią jest większe dla chorych na raka jamy ustnej niż na raka szyjki macicy czy czerniaka (melanomę). Co może spowodować raka jamy ustnej ? Większość przypadków raka jamy ustnej wiąże się z używaniem tytoniu i alkoholu. Papierosy, cygara i palenie fajki to główne formy używania tytoniu w wielu częściach świata. Szczegolnie groźne są jednak tradycyjne zwyczaje związane z niektórymi kulturami, jak np. żucie tytoniu czy żucie pieprzu żuwnego (betel quid, gutkha, paan). Alkohol zwiększa ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej, a jeżeli używa się tytoniu i alkoholu razem, to ryzyko staje się jeszcze większe. Nadmierne wystawianie się na słońce zwiększa ryzyko raka warg. Wiele ostatnich wyników badań wiąże raka jamy ustnej z wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV- human papillomavirus). HPV jest główną przyczyną powstawania raka szyjki macicy i rozwija się na skórze w wilgotnych częściach ciała. Wirus HPV może rozprzestrzeniać się przez seks oralny i ostatnie badania sugerują, że niedługo może on stać się częstszą przyczyną raka jamy ustnej niż palenie i picie alkoholu. Uprawianie bezpiecznego seksu i ograniczenie liczby partnerów może zmnieszyć ryzyko zarażenia się wirusem HPV. Dużo ludzi w ciągu swojego życia zaraża się wirusem HPV i u wielu nie powoduje on problemów. Są teraz szczepienia przeciwko wirusowi HPV dla dziewcząt i chłopców. Szczepionkę opracowano w celu walki z rakiem szyjki macicy, ale jest bardzo prawdopodobne, że zmniejszy ona także liczbę zachorowań na raka jamy ustnej. Szczepionkę podaje się w wieku od 12 do 13 roku życia, przed rozpoczęciem życia seksualnego. Jakie są objawy raka jamy ustnej? Rak jamy ustnej może objawić się w różnych postaciach i zaatakować wszystkie części ust, języka i warg. Pierwszy znak to może być bezbolesne owrzodzenie, które się nie goi. Biała lub czerwona plamka też może przerodzić się w raka. Zwracaj uwagę na podejrzane nierówności i guzki w ustach i okolicach szczęk oraz na uporczywą chrypkę. Jest ważne, żeby udać się do gabinetu stomatologicznego, jeżeli te symptomy nie znikną w ciągu trzech tygodni. Tak czy inaczej, jeżeli masz wątpliwości, umów się na wizytę w gabinecie. Jak można wcześnie wykryć raka jamy ustnej? Rak jamy ustnej może być zauważony w jego wczesnej fazie w czasie dokładnej kontroli jamy ustnej w gabinecie stomatologicznym. Jeżeli jest on zdiagnozowany wcześnie, szanse na wyzdrowienie są duże. Wiele osób z rakiem jamy ustnej udaje się do dentysty lub lekarza za późno. Czy jest coś, co mogę robić w domu? Zawsze wiedz, co się dzieje w twoich ustach. Regularnie je sprawdzaj. Bezbolesne owrzodzenie, które się nie goi w ciągu trzech tygodni, jakieś niezwykłe białe lub czerwone plamki, guzki na szyi i w okolicach szczęk oraz uporczywa chrypka, to wszystko powody, dla których warto udać się po poradę do dentysty lub lekarza. Najprawdopodobniej nie dzieje się nic złego, ale wczesna diagnoza może uratować życie. Co składa się na proces dokładnej kontroli ust? Wnętrze ust i język będą skontrolowane za pomocą malego lusterka. Dentysta obejrzy także twoją szyję i miejsce pod szczęką. Takie sprawdzanie odbywa się rutynowo w czasie wizyt kontrolnych w gabinecie stomatologicznym.Pamiętaj, że twój dentysta może zobaczyć te miejsca w ustach, które dla ciebie są trudno dostępne. Co będzie się działo, jeżeli moj dentysta znajdzie problem? Jeżeli w gabinecie stomatologicznym znajdą coś podejrzanego, zostaniesz skierowany na konsultację do szpitala, gdzie twoja jama ustna i gardło zostaną dokładnie przebadane. Zostanie pobrana mała próbka tkanki (biopsja) z podejrzanego miejsca, która będzie zbadana pod mikroskopem. Co będzie się działo potem? Jeżeli znajdzie się komórki rakowe, zostanie wykonane więcej testów. Mogą to być testy na sprawdzenie ogólnego stanu zdrowia, badanie krwi, badania radiologiczne i skany. Wyniki tych testów zadecydują o tym, jakie leczenie zostanie zastosowane. Czy raka jamy ustnej można wyleczyć? Jeżeli rak jamy ustnej jest wykryty wcześnie, szanse na całkowite wyleczenie są duże. Im mniejszy jest obszar zajęty chorobą, tym większa jest szansa na wyleczenie. Niestety, za dużo ludzi zgłasza się za późno, gdyż ich jama ustna nie jest regularnie sprawdzana. Jak mogę zapewnić zdrowie mojej jamy ustnej? Przestań palić i ogranicz picie alkoholu. Przestrzegaj zbalansowanej, zdrowej diety, która zawiera co najmniej pięć porcji owoców i warzyw dziennie. Taka dieta może też zapobiec innym rakom. Odwiedzaj regularnie swojego dentystę: tak często, jak on to zaleca.