Twoje zdrowie jamy ustnej i zębów Objawy i choroby Próchnica Co to jest próchnica? Próchnica powstaje, kiedy szkliwo i zębina zostały zmiękczone przez atak kwasu po spożyciu słodzonego jedzenia lub napoju. W miarę upływu czasu kwas powoduje powstanie dziury (ubytku) w zębie. Dentystyczna próchnica to to samo co próchnica zębów i w jęz.angielskim nazywana jest Co powoduje próchnicę? Próchnica spowodowana jest przez kwasy zawarte w osadzie nazębnym, które stopniowo rozpuszczają szkliwo i zębinę. Próchnica niszczy zęby i może doprowadzić do potrzeby zakładania wypełnień w zębach, a nawet ich resekcji. Co to jest szkliwo? Szkliwo to zewnętrzna, twarda, ochronna warstwa zęba, która jest zresztą najtwardszą częścią ciała. Nie zawiera żadnych nerwów lub naczyń krwionośnych i nie jest wrażliwa na ból. Co to jest zębina? Zębina znajduje się pod szkliwem, formuje większość zęba i może być bardzo wrażliwa na ból. Zębina przykrywa centralnie położoną miazgę zęba. Co to jest miazga? Miazga to miękka tkanka, w której umiejscowione są naczynia krwionośne i nerwy. Znajduje się ona w środku zęba. Co to jest osad nazębny? Osad nazębny to cienka, lepka powłoka bakteryjna, która nieustannie tworzy się na zębach. Dlaczego moje zęby mają próchnicę? Próchnica powstaje, kiedy cukry w jedzeniu i piciu reagują z bakteriami w osadzie, formując kwasy. Za każdym razem, kiedy jesz lub pijesz coś z zawartością cukru, kwasy te atakują zęby i rozpoczynają proces zmiękczania i rozpuszczania szkliwa. Taki atak może potrwać przez godzinę po jedzeniu lub piciu, dopóki naturalne sole w ślinie nie przywrócą utraconych minerałów w szkliwie, które wróci wtedy do swojej twardości. Nie tylko cukry są szkodliwe, inne węglowodanowe produkty spożywcze też reagują z bakteriami w osadzie i formują kwasy. (Są to fermentowalne weglowodany, np cukier ukryty w jedzeniu przetworzonym, cukry naturalne w owocach oraz ugotowane produkty skrobiowe). Zawsze sprawdzaj listę składników. Generalnie wszystko, co ma "...oza" w nazwie to cukier, np. sukroza, maltoza itp. Spożywanie słodzonych lub kwaśnych przekąsek i napojów między posiłkami może zwiększyć ryzyko próchnicy, gdyż zęby znajdują się pod nieprzerwanym atakiem i nie mają czasu dojść do normy. Jest dlatego bardzo ważne, żeby zaprzestać spożywania słodkich przekąsek i popijania slodzonych napojów w ciągu dnia. Jakie są objawy próchnicy? Na wczesnym etapie próchnicy nie ma objawów, ale twój dentysta może zauważyć ubytek w zębie w jego początkowej postaci podczas przeglądu lub wykonywania zdjęć rentgenowskich. Dlatego powinieneś/aś odwiedzać gabinet stomatologiczny regularnie, gdyż małe dziurki dużo łatwiej wyleczyć niż zaawansowane ubytki próchnicze. Co będzie się działo, jeżeli będę miał/a ubytek w zębie? Kiedy ubytek dotrze do zębiny, ząb może stać się wrażliwy, szczególnie na słodkie jedzenie i picie, a także na jedzenie kwaśne lub gorące. W miarę pogłębiania się ubytku aż do miazgi, możesz zacząć odczuwac ból. Jeżeli ból jest spowodowany gorącym lub słodkim jedzeniem, może on potrwać tylko kilka sekund. W miarę jak obszar ubytku będzie się zbliżał coraz bardziej do miazgi, ból będzie trwał dlużej i żeby nad nim zapanować, być może potrzebne będą środki przeciwbólowe - paracetamol lub ibuprofen. Musisz natychmiast udać się do gabinetu stomatologicznego, gdyż ząb umiera i jeżeli nie nie będzie leczony, może powstać ropień. Co się stanie, jeżeli ząb nie będzie leczony wcześnie? Ból zęba to znak, że natychmiast powinieneś/aś udać się do dentysty, gdyż jest to ostrzeżenie, że dzieje się coś złego. Jeżeli nic nie zrobisz, pogorszy to tylko sytuację i możesz stracić ząb, który być może można było uratować. Które miejsca w zębach są najbardziej narażone na próchnicę? Części żujące i miejsca między zębami są najbardziej narażone na próchnicę, ponieważ mogą się tam gromadzić jedzenie i osad. Ale każda część zęba może być zagrożona. Jakiego rodzaju leczenie będzie mi potrzebne? Jeżeli próchnica nie jest zaawansowana, dentysta usunie całą zepsutą część zęba i naprawi go przy pomocy wypełnienia. Czasem nerw w środku zęba może być uszkodzony. Jeżeli tak się stanie, dentysta będzie musial przeprowadzić leczenie kanałowe usuwając nerw i potem zakładając wypełnienie lub nakładając koronę. Jeżeli ząb jest tak bardzo zepsuty, że nie można go wyleczyć, dentysta będzie musiał go usunąć. Czy zawsze potrzebne jest wypełnienie? Nie. W początkowym stadium powstawania ubytku dentysta może zastosować fluoryzowany lakier, żeby pokryć to miejsce. To może zatrzymać rozwój próchnicy i przywrócić balans mineralny zęba. Żeby jednak zapobiec nawrotowi próchnicy, ważne jest przestrzeganie rutyny czyszczenia pastą z fluorem, którą zasugerował dentysta. Czy mogę robić cokolwiek, żeby chronić moje zęby przed próchnicą? Kiedy pojawiają się zęby trzonowe, można zastosować zabieg ochronny pod postacią lakowania (uszczelniania bruzd i dołków) dla każdego zdrowego zęba. Lak szczelinowy to plastykowa powłoka, która wypełni małe bruzdy zęba, tworząc płaską powierzchnię łatwiejszą do czyszczenia. Zabieg ten można zastosować u dorosłych, jeżeli zęby są zdrowe. Twój dentysta powie ci, czy jest to zabieg dla ciebie odpowiedni. Dzieciom można zęby wypędzlować fluoryzowanym lakierem dwa razy do roku, co zmniejszy ryzyko powstania ubytków próchniczych w ich zębach. Co mogę robić, żeby zapobiec próchnicy? Najlepszy sposób na zapobieganie próchnicy to dokładne szczotkowanie zębów pastą z fluorem przed snem i co najmniej raz w ciagu dnia. Pamiętaj o szczotkowaniu powierzchni wewnętrznych, zewnętrznych i żujących zębów. Używanie szczoteczek międzyzębowych, nici i taśm dentystcznych pomaga w usuwaniu osadu i resztek jedzenia z przestrzeni międzyzębowych i z linii, gdzie zęby spotykają się z dziąsłami. Tych miejsc zwykła szczoteczka nie dosięgnie. Co jeszcze mogę robić? Odwiedzaj swojego dentystę regularnie: tak często, jak on to zaleca. Rzadziej spożywaj slodkie i kwaśne potrawy i napoje. Unikaj przekąsek między posiłkami, żeby ograniczyć liczbę ataków kwasów na zęby. Żucie gumy bezcukrowej po jedzeniu przez około dwadzieścia minut będzie stymulowało powstawanie śliny, która pomaga w neutralizacji kwasów. W jaki sposób dentysta może pomóc mi w zapobieganiu próchnicy? W gabinecie dentystycznym pokażą ci, o które miejsca musisz najbardziej zadbać w czasie czyszczenia. Nauczą cię też prawidłowego szczotkowania i czyszczenia powierzchni międzyzębowych przy pomocy szczoteczek międzyzębowych i nici dentystcznych.